Yaşadığımız dünyanın içinde başqa bir dünya da mövcuddur: - oğru dünyası. Bu dünyanın ayrıca qanunları, nizamnameleri, insanları (yeni, “lotular”, “avtoritetler”, “zakonnikler”, “üzdeniraqlar” ve s.), cinayetleri, cezaları, davaları, hüquqları, elaqeleri var. Bu dünya bizim yaşadığımız dünyanın bir parçası olsa da, bir-birinden keskin ferqlenir. İster yaşayış, davranış terzi, ister taleyin heyatda irelileyenlere açdığı yollar bu iki dünyanı bir-birinden uzaqlaşdırır, onları görünmez, sirli edir. Bu sirlilik, görünmezlik iki dünyanın arasına anlaşılmazlıq seddi çekir. Bezen oğru dünyasında baş verenler real dünyada tamamile qaranlıq görünür, ya da eksine... Bu dünyadan “oğru dünyası”na baxanda oranın derin, böyük ve müxtelif olduğu görünür.

“Lotu” kimdir? Kriminal alemin, yeni, “oğru dünyası”nın içinde olanlar çox yaxşı bilirler ki, “lotu” adını almaq üçün hansı şertlere emel etmelisen. Adi ve yaxud oğru qanunlarının ziddinde edilen cinayet işi “oğru dünyası”nda qeti suretde redd edilir, bu cür xuliqanlar “lotu” adlanmaqdan mehrum olunur. “Lotu” adlanan şexs mütleq aşağıdakı şertler daxilinde hereket etmelidir: - polise tabe olmamalıdır; - esgerlikde olmamalı, sonradan da herbi xidmete getmemelidir; - “poqon” daşımamalıdır; - emek kitabçası, iş yeri olmamalıdır; - kriminal alemin, “oğru dünyası”nın qanunlarını, ideyalarını bir vezife kimi öhdeliyine götürmeli, başqa cür heyat terzi yaşamamalıdır. Bu sadalanan şertleri doğrultmayanlar “lotu” adlana bilmez.

Lotuların leksikonu “Oğru dünyası”nın öz dili, danışıq terzi var. Bu dil vasitesi ile lotular başqalarından ferqlenir, diger insanlar onların danışıqlarını anlamır. Ona göre de oğrular yalnız öz aralarında seçdikleri bir leksikonda – buna jarqon deyirler – danışırlar.

Bu onların sirlerinin bir hissesini teşkil edir. Oğru jarqonunda sözler esasen rus dilinde olur, ancaq istisna hal teşkil eden de var. Meselen, bir neçe oğru jarqonunda olan sözlere baxaq: dolya – xerac, sehv – qrex, yığıncaq – sxodka, dustaq – herif, xesis – kraxabor, yaxşı qumarbaz – şumlar, polis – ment, qrev – pay, leqeb - kliçka ve s.

Lotular hebsxanada Oğruların taleyinde hebsxana xüsusi rol oynayır. Hebsxana oğrunun ikinci heyat terzidir, belke de bu heyat terzi digerine nisbeten daha üstündür, oğruların leksikonunda desek daha “blattı”dır.

Hebsxanada adi cinayetlere göre hebse düşenlere oğrular “herif” deyirler. Her kamerada bir neçe “herif” ve oğrular olur. Kamerada sözü keçen, ağsaqqal sayılan oğru başçı teyin olunur. Oğru başının sağ qolu olur. O, dustaqlar arasında geden söhbetleri, xeracların gecikdirilmesi, yaxud yığılması, qonşu kameraların veziyyeti haqqında oğru başını melumatlandırır. Oğru başçısına diger kameralardan (hansı ki, orda oğruların öz aralarında dedikleri “herifler” dustaqlıq çekir) “qrev”, yeni, pay gelir. “Qrev” siqaret, narkotik mehsul, yemek ola biler. “Qrev”in kim terefinden gönderilmesi de önemlidir, çünki “oğru dünyası”nda her “qrev”i qebul etmek “oşıbka”, yanlış hesab olunur.

Oğru dustaqların “böyük qardaşı” hesab olunur. Ne zaman ki, oğru (ferqi yoxdur, o, başçı da ola biler, diger oğru da) kameraya daxil olur, dustaqlar ve yerde qalan lotular ayağa durmalıdır. Bu hebsxanada lotuların çıxartdıqları qanundur. Bunu etmeyenler cezalanırlar.

Oğrular qumar oyununa hebsxanada xüsusi diqqet yetirirler. Qumar oyununda deleduzluq eden, fırıldaq açmaq isteyen oğru “krisa” adlanır ve o, hemin günden etibaren sehv (qrex) etdiyi adamın ixtiyarına keçir, onun qulu olur. Yaxşı qumarbazın ise oğrular arasında hörmeti var. Ona öz aralarında “şumlar” deyirler. Qumar oyununda uduzan adam borcunu (tavan) 24 saata ödemelidir. Eks teqdirde hemin adam qalib oğrunun emrine tabe olmalıdır. Oğru olmaq isteyene “stremlayaqa”, oğru olmağın astanasında olana “bez piti minut” deyilir, yeni, oğru olmagına bir addım qalıb.

Lotuların qanunları, davranıwları, cezaları “Ogru dünyası”nın öz qanunları vardır. Qeyri-resmi melumata göre, bu qanunları nizamname weklinde yaradan ve bunu lotulara catdıran kriminal alemde meşhur olan Diktator Agakerim olub. Hemin qanun ve nizamname iki yere bölünür: ogru qanunları ve hebsxana qanunları. Ogru qanunları bunlardır: ogru qanunlarının desteklenmesi ve ona sadiqlik; hüquq mühafize orqanları ile her hansı bir elaqenin qurulmasına yolverilmezlik; bir- birine münasibetde düz olmaq; öz sıralarına yeni üzvleri, xüsusile genclerin celb edilmesi; siyasi fealiyyetle mewgul olmaga qadağa qoyulması; kart ile oynamagı mütleq bacarmaq; istenilen hakimiyyet strukturları ile emekdawlıqdan imtina; hec bir vaxt ifade vermemek; günahı etiraf etmemek; mülkiyyete ve var-dövlete malik olmamaq; aileye malik olmamaq; dövrü olaraq azadlıqdan mehrumetme yerlerinde “oturmaq”; ele silah götürmemek; valideynlere hörmet etmek (xüsusile analara); heç vaxt yaşayış yeri üzre qeydiyyata düwmemek; daha sonra ogrular arasında qumar oyunu düzgün kecirilmelidir; özlerinden ogurluq edilmemelidir; kiwileri (mujikleri) incitmemek; söyüwe qadaga qoyulması. Hebsxana qanunları ise bunlardır: qanuni ogruya el qaldırmamaq; böyüklere hormet etmek; satqınlara qarşı barıwmaz münasibetler; Sübutsuz ittiham ireli sürülmesine qadagan qoyulması; her hansı bir formada tehqir etmeye qadaga

Ogrularda satqınlıq, xainlik, ikiuzluluk, xesislik qebul edilmeyen en agır suclardır. Bundan bawqa ogrular kömeksiz, kimsesiz insanları tapdalayan, ezib kecen, onları zeif bilib oz qabagında iwleden insanlardan xowlari gelmez, onlara oz qanunlarinda eks olunan cezalari tetbiq ederler. Bu cezalar xirda, orta, boyuk olmaqla uc yere ayrilir. Cezalar esasen uze wiram atmaq, adin ogrunun ustunden goturulmesi kimi olur, bunlar xirda ve orta ceza novleridir. En boyuk ceza novu ise hec wubhesiz ki, olum hokmudur.

“Ogru dunyasi”nin insanlarinin “uzdeniraqlar”dan xowu gelmez, hebsxanalarda onlara yuxarida sadalanan ve yaxud daha dehwetli, dile gelmeyen ceza tedbirlerinden tetbiq edirler. “Uzdeniraqlar”ı ogrular “adam sinfine” daxil elemir, onlari insan hesab elemirler. Heddi-buluga catmiw ve yaxud yawi kecmiw qadini zorlayana, yemek arxasinda oturarken dostlarindan qida mehsullari saxlayan, ogru leksikonunda “krisa” adlanan bu insanlara ogrular hebsxanalarda cezalar verir ve onlara oz aralarinda “üzdeniraq” deyirler.

Ogrular hebsxanada yemek bawinda olarken aralarinda olan adamlardan hec kim hemin vaxt masa arxasindan qalxib bir yana gede bilmez. Daha sonra qumar oynanilan zaman sehve - ogrular oz leksikonlarinda buna “qrex” deyirler. – yol veren adami oz quluna cevirirler. Bu hal bir de ogrularin borca (tavan) qaldigi vaxt tekrarlanir.

Lubię to!